هنگامی‌که دو یا چند فلز یا نافلز با هم ترکیب می‌شوند و طی واکنش‌های همجوشی، رسوب الکترولیتی و غیره در نهایت مخلوط می‌گردند، محصولی نهایی به نام آلیاژ را تشکیل می‌دهند که در مقایسه با فلز پایه، قوی‌تر و بادوام‌تر است. فلزات مختلفی که به منظور تهیه آلیاژها استفاده می‌شوند شامل مس، قلع، آلومینیوم، کروم، نیکل، نقره و غیره می‌باشند. علاوه بر این، عناصر مختلف غیر فلزی مورد استفاده به منظور ساخت آلیاژ شامل کربن، بور، سولفور، روی و غیره می‌باشد. بسته به ترکیب فلز یا نافلز مورد استفاده در آلیاژ، ما می‌توانیم انواع مختلفی از آلیاژها را تولید کنیم.
آلیاژهای مختلفی وجود دارد که از ترکیب فلزات و نافلزات تشکیل شده‌اند. انواع مختلفی از فلزات آلیاژی مانند آلیاژهای باینری وجود دارد که توسط ترکیبی از دو ماده، یا دو فلز و یا یک فلز و یک نافلز تشکیل شده و آلیاژهای سه گانه‌ای نیز وجود دارد که از ترکیب سه عنصر تشکیل شده‌اند. برای تشکیل آلیاژ، وجود حداقل یک فلز ضروری است. در این مقاله ما برخی از انواع رایج آلیاژها و مصارف آنها را بیان می‌کنیم.
آلیاژ فولاد ضدزنگ و مصارف آنها
ترکیب
نام فولاد ضد زنگ معمولاً اشاره به آلیاژهای فلزی متشکل از 5/10 درصد یا بیشتر کروم و 50 درصد آهن در آن دارد. کروم موجود در فولاد ضد زنگ باعث ارائه‌ی خواص مقاومت بالا به خوردگی در این آلیاژ می‌گردد. آهن خالص ناپایدار بوده و با تشکیل زنگ به طور طبیعی پوسیده می‌شود. با افزودن کروم، آهن از ترکیب اکسیژن و آب به منظور تشکیل زنگ جلوگیری می‌کند. انواعی مختلفی از فولاد ضدزنگ بسته به مقدار کروم، آهن و فلزات دیگر موجود در آنها وجود دارد.
| نوع فولاد ضد زنگ | ترکیب |
| مارتنزیتی | آهن، 12 تا 14 درصد کروم، 1/0 تا 1 درصد کربن، 2/0 تا 1 درصد مولیبدن |
| فریتیک | آهن، 11 تا 18 درصد کروم، 08/0 تا 2/0 درصد کربن |
| آستنیتی | آهن، 17 تا 25 درصد کروم، 10 تا 20 درصد نیکل، 15/0 تا 2 درصد کربن |
| داپلکس | آهن، 19 تا 28 درصد کروم، کمتر از 5 درصد مولیبدن، 1 تا 6 درصد نیکل |
از آلیاژ به منظور ساخت ظروف آشپزخانه استفاده می‌شود، چون فولاد ضد زنگ یکی از بهداشتی‌ترین سطوح به منظور ذخیره سازی و تهیه‌ی غذا می‌باشد. این آلیاژ فولادی تأثیری بر طعم مواد غذایی نداشته و در طی آشپزی با غذاهای اسیدی واکنش نمی‌دهد. علاوه بر این، از آن جا که بر روی سطوح فولاد منافذی وجود ندارد، بنابراین میکروب‌ها، گرد و غبار یا هر گونه آلودگی را بر روی خود جمع نمی‌کند، بنابراین تمیز کردن آن بسیار آسان است. فلزات مختلفی که به منظور تهیه آلیاژها استفاده می‌شوند شامل مس، قلع، آلومینیوم، کروم، نیکل، نقره و غیره می‌باشند.علاوه بر ظروف آشپزخانه، فولاد ضد زنگ برای تهیه ابزار جراحی، میله‌های تقویت کننده، ماشین‌های ظرفشویی، کشتی‌ها، تانکرهای شیمیایی و غیره نیز استفاده می‌شود.
آلیاژ برنج و مصارف آن
ترکیب
آلیاژ برنج توسط ترکیب روی و مس تشکیل می‌شود و دارای رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز روشن و تیره مایل به زرد می‌باشد. رنگ این آلیاژ بر اساس مقدار فلز روی موجود در آن متنوع می‌باشد. آلیاژ برنج بسته به ترکیب آن می‌تواند به چندین نوع تقسیم گردد. در این‌جا برخی از انواع آلیاژهای برنج را ذکر کرده‌ایم.
| انواع آلیاژ برنج | ترکیب |
| تیوب‌های برنجی | مس، 28 درصد روی و 1 درصد قلع |
| برنج قرمز | مس، 5 درصد قلع، 5 درصد سرب و 5 درصد سرب |
| برنج زرد | مس، 33 درصد روی |
| برنج سفید | مس، کمتر از 50 درصد روی |
| برنج آلومینیوم | 76 درصد مس، 22 درصد روی، 2 درصد آلومینیوم |
| برنج نیکل | 70 درصد مس، 5/24 درصد روی و 5/5 درصد نیکل |
| برنج عاری از سرب | مس، روی و کمتر از 25/0 درصد سرب |
| برنج منگنز | 70 درصد مس، 29 درصد روی و 13 درصد منگنز |
آلیاژ برنج یک رسانای خوب گرما، مقاوم به خوردگی آب شور و غیره می‌باشد، به همین دلیل برای ساخت اقلامی که در تماس با محیط‌های سخت مانند لوله‌ها قرار دارند، استفاده می‌شود. خواص صوتی عالی آلیاژ برنج آن را برای ساخت ابزار موسیقی بادی مناسب ساخته است. ابزارهایی مانند آلات موسیقی بادی، ترومبون، ساکسوفون، شیپورهای بزرگ، کرنا و غیره از آلیاژ برنج ساخته می‌شوند. علاوه بر این، از آن جا که آلیاژ برنج به راحتی کدر رنگ نمی‌گردد، از آن جهت برای ساخت ظروف آشپزی، کارد و چنگال و وسائل تزئینی کوچک استفاده می‌شود. خواص هدایت حرارتی این آلیاژ آن را جهت ساخت رادیاتورها و مبدل‌هایی مانند خنک کننده‌های روغن، دستگاه تهویه هوا و هسته‌های بخاری‌ها مناسب ساخته است.
آلیاژ نقره استرلینگ و مصارف آن
ترکیب
نقره در خالص‌ترین شکل خود دارای قابلیت‌هایی مانند چکش خواری و شکل‌پذیری بوده و بسیار نرم می‌باشد. این نرمی باعث سهولت کار با آن می‌گردد، هر چند که این ویژگی دارای معایبی نیز هست. این امر باعث شده تا نقره به راحتی تغییر شکل داده و بنابراین برای ساخت اقلامِ کاربردی مناسب نیست. بنابراین، نقره خالص در ترکیب با 5/7 درصد فلز مس باعث ایجاد آلیاژ نقره استرلینگ می‌گردد. در آلیاژ نقره استرلینگ علاوه بر مس، فلزاتی مانند ژرمانیوم، پلاتین و روی نیز وجود دارد.
نقره استرلینگ برای ساخت جواهرات نقره استفاده می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای محبوب آلیاژ نقره استرلینگ استفاده از آن در ساخت کارد و چنگال می باشد. چاقوها، قاشق، چنگال و سینی‌های نقره‌ای نیز با استفاده از آلیاژ نقره استرلینگ ساخته می‌شود. از آن‌جا که این آلیاژ به طور طبیعی ضد عفونی می‌باشد و به گندزداها، گندزدایی حرارتی و مایعات بدن مقاوم می‌باشد، در ساخت ابزارهای پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، از این آلیاژ در ساخت ابزار موسیقی مانند فلوت و ساکسوفون، نیز استفاده می‌شود.
این موارد ذکر شده در بالا تنها سه نوع از آلیاژهای موجود و کاربردهای آنها می‌باشد. به دلیل این که فرم خالص فلزات عمدتاً بسیار ظریف و حساس هستند و جهت ساخت اقلام کاربردی مناسب نیستند، استفاده از آلیاژها بسیار مفید است. با این حال، با تشکیل آلیاژ، ما قادر به استفاده از همه‌ی فلزات هستیم.
منبع: Priya Johnson - ScienceStruck
